In februari 2020 presenteerde NS haar strategie voor de periode 2020-2025. Door de verwachte gevolgen van de coronapandemie op NS voor komende jaren hebben we de uitvoering van de strategie bijgesteld.
Vanwege de corona-crisis houden bedrijven, NS incluis, hun strategie tegen het licht, worden programma’s uitgesteld, andere activiteiten versneld en nieuwe aandachtspunten opgepakt. Ons eerste doel is om ervoor te zorgen dat onze reizigers weer meer de trein nemen. Onze visie, missie en ambitie staan ook in coronatijd onverminderd overeind.
Onze missie en visie
Vanuit de wens om oplossingen te bieden voor de (vervoers-)uitdagingen waar Nederland voor staat, hebben we onze visie vormgegeven. De visie vormt de basis voor de strategie. Mede op basis van een brede dialoog met in- en externe stakeholders hebben we onze visie op de toekomst van NS en onze rol in de Nederlandse mobiliteit ontwikkeld. Reizen waar en wanneer je wilt, op de manier die jou het beste uitkomt en zo comfortabel mogelijk. Dat willen wij voor iedereen in Nederland duurzaam mogelijk maken. Onze missie is ook om er voor heel Nederland te zijn: in de grote steden, in de regio en in de aansluiting met andere landen.
Samen maken we Nederland duurzaam bereikbaar. Voor iedereen
Dat is onze missie. Deze bereikbaarheid leveren we niet alleen met de trein. We kijken ook nadrukkelijk naar de inzet van andere modaliteiten waar de reiziger gebruik van maakt, van de eerste tot de laatste kilometer in de hele reis van deur tot deur en met stations als aantrekkelijke overstappunten.
Onze ambitie
Ondanks de grote impact van het coronavirus blijven we richting 2025 werken aan klant- en maatschappelijke waarde met oog voor een gezond financieel rendement. Dat stelt ons in staat om het treinkaartje betaalbaar te houden en te blijven investeren in de mobiliteitsbehoefte van Nederland.
Wij leveren, samen met onze partners, mobiliteit van wereldklasse, met verantwoordelijkheid voor onze omgeving. Altijd dichtbij, altijd betaalbaar en altijd duurzaam.
Dat is onze ambitie. Daarin nemen we onze verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de economische en ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Een bereikbaar Nederland, dat willen we bieden aan alle reizigers, ook voor diegenen met een beperking en aan de volgende generatie. Daarom werken we duurzaam.
We willen reizigers een breed aanbod van mobiliteitsdiensten aanbieden, waar regionaal, grootstedelijk, nationaal en internationaal reizen naadloos in elkaar over gaan. Om dat te realiseren, is samenwerking de sleutel tot succes. We werken samen met concessieverlener IenW, ProRail, stakeholders, andere vervoerders en partners. Ook binnen ons bedrijf werken we waar dat kan als één NS.
De strategische thema’s voor 2020-2025 en verder
In onze strategie richten we ons op de ambities van NS in Nederland, concreet tot 2025 en meer richtinggevend voor de periode daarna. We blijven de reiziger op 1, 2 en 3 zetten: in de trein, op het station en van deur tot deur. We willen van een treinbedrijf groeien naar een mobiliteitsbedrijf waarbij de trein de ruggengraat blijft van ons bedrijf. Stations zijn hierbij een knooppunt van mobiliteit en leefbaarheid. Het is van belang dat we blijven investeren in de mobiliteit van Nederland.
Om Nederland weer verantwoord en comfortabel in beweging te krijgen, is het afstemmen van de vraag naar mobiliteit en het aanbod cruciaal. Vanwege de coronacrisis zijn daarbij wendbaarheid, efficiency en effectiviteit van NS nog belangrijker geworden. De financiële positie van NS dwingt ons om nog scherpere keuzes te maken in wat we wel en niet doen. Op deze manier kunnen we het hoge niveau van onze dienstverlening tegen betaalbare prijzen blijven leveren aan de reizigers. De koers van NS is uitgebreid te lezen op www.ns.nl.
Terugbrengen reizigersniveau door een betrouwbare reis
Allereerst is ons doel om te zorgen voor een verantwoorde en comfortabele reis, zodat onze reizigers met vertrouwen weer met de trein reizen en op het station kunnen verblijven. Meer dan ooit is het essentieel om in te spelen op de veranderende klantbehoefte: minder drukte, meer service, flexibiliteit op ieder moment en tegelijkertijd ook meer controle over de hele reis. Als het aantal reizigers weer toeneemt, is het van belang dat we een betere spreiding van reizigers over de spits en de daluren krijgen zodat we ons materieel optimaal gebruiken. NS blijft daarom inzetten op het ontwikkelen van een flexibel mobiliteitsaanbod dat berekend is op terugkerende groei. NS streeft naar een structureel betere balans tussen vraag en aanbod van reizigers (spreiding). Dat leidt tot een zo optimaal mogelijke bezettingsgraad én een gezonder businessmodel.
Brede mobiliteit en stations van wereldklasse
De trein is en blijft voor ons de ruggengraat, waarbij we nadrukkelijk verder kijken. We zien dat de reiziger een gepersonaliseerd en op maat gemaakt advies en een betrouwbaar aanbod van A naar B wenst. Voor NS ligt de nadruk op het verder ontwikkelen van zowel het mobiliteitsaanbod als de gepersonaliseerde digitale dienstverlening. Het gaat de reiziger immers om zijn hele reis van deur tot deur en alles wat hiermee samenhangt: het plannen, boeken en betalen, naar het station, de overstap op het station, in de trein, naar de eindbestemming, P+R-voorzieningen én de alternatieven wanneer de trein geen goede optie biedt.
We ontwikkelen en exploiteren stations van wereldklasse, waar het station een plek is waar je meer kunt dan alleen de trein halen. Dit doen we in samenwerking met ProRail. Door al deze onderdelen drempelloos te verbinden, fysiek en digitaal, bereiken we dat reizen voor iedereen gemakkelijk en comfortabel wordt en reizigers meer keuzevrijheid krijgen.
NS wil en kan de verbindende rol op zich nemen om de huidige versnippering van het vervoersaanbod tegen te gaan. De beste oplossing ontstaat juist als we het mobiliteitsnetwerk van Nederland als één geheel benaderen. Daarbij trekken we samen op met andere partijen om zo in heel Nederland de beste opties voor onze reizigers te bieden. We spelen een rol in gebiedsontwikkelingen om wonen en voorzieningen nabij stations aantrekkelijk te maken.
Duurzame bereikbaarheid, ook internationaal
NS blijft haar maatschappelijke rol vervullen door een voorbeeld te blijven op het gebied van duurzaamheid. Zo draagt NS bij aan een duurzaam bereikbaar Nederland, zowel binnen onze landsgrenzen als daarbuiten. Onze ambitie om Nederland op de korte en middellange termijn te verbinden met de landen om ons heen sluit hierop aan. We werken met onze Europese partners aan een gezamenlijke duurzame mobiliteitssector. Zo willen we dat de trein voor kortere internationale reizen de logische eerste keuze is, zeker voor afstanden tot circa 700 kilometer. Dat is beter voor het milieu én goed voor onze economie. Onze buitenlandse activiteiten moeten bijdragen aan onze ambitie en dus aan het belang van de Nederlandse reiziger. Zo verwachten we het grensoverschrijdend verkeer met Duitsland uit te kunnen breiden en te verbeteren. Dit is een aantrekkelijk vooruitzicht voor de Nederlandse reiziger.
Wendbare organisatie
De snelheid waarmee de wereld om ons heen verandert, vraagt om een wendbare, digitale en datagedreven organisatie. Om een optimale digitale klantbeleving te realiseren en in de toekomst wendbaarder te opereren, willen we versneld digitaliseren en datagedreven opereren. Zo kunnen we efficiënter en effectiever werken, en dat is nodig om (meer) flexibel te kunnen zijn en om het financiële resultaat te kunnen verbeteren. Dat stelt ons in staat om het treinkaartje betaalbaar te houden en te blijven investeren in de mobiliteitsbehoefte van Nederland.
Hoofdrailnetconcessie vanaf 2025
Het kabinet heeft in juni besloten dat NS ook na 2024 de vervoerder op het hoofdrailnet blijft. Ook de Tweede Kamer is hiermee akkoord. Het gaat om het spoorvervoer met Sprinters en Intercity’s. Binnenlands vervoer over de hogesnelheidslijn (HSL) blijft ook onderdeel van de hoofdrailnetconcessie. De looptijd van de nieuwe concessie staat nog niet vast. NS wil haar reizigers ook in de toekomst graag van dienst zijn en ziet dit besluit als blijk van vertrouwen voor de prestaties van de afgelopen jaren.
Decentralisatie
In het regeerakkoord stond dat één of meerdere van vier Sprinterdiensten die nu nog onderdeel zijn van het hoofdrailnet, daarvan afgehaald zouden worden. Het kabinet is van plan de Sprinterdienst Zwolle–Leeuwarden (nu nog: Meppel–Leeuwarden) vanaf de nieuwe concessie af te knippen en te decentraliseren. Hierover moeten nog afspraken gemaakt worden met de provincies Friesland, Drenthe en Overijssel. De Sprinterdiensten Zwolle–Groningen en Apeldoorn–Enschede worden mogelijk later van het hoofdrailnet afgeknipt en zouden dan opgaan in regionale concessies. Die concessies lopen af in 2032 (Apeldoorn-Enschede) en 2035 (Zwolle-Groningen). Dit verder versnipperen van het treinvervoer in Nederland is volgens NS niet in het belang van de reiziger. Het leidt tot langere reistijden, meer overstappen en meer onduidelijkheid over tarieven.
Internationale verbindingen
Het kabinet wil middels een marktverkenning onderzoeken of marktwerking (“open toegang”, waarbij vervoerders zonder concessie rijden) meer ruimte moet krijgen op internationale verbindingen. Dit onderzoek met als uitgangspunt open toegang baart NS zorgen. De afgelopen vijf jaar hebben we meer internationale treinen gereden dan de vijftien jaar daarvoor en we hebben grote ambities en plannen om ons land nog beter en sneller per spoor te verbinden. Het onderzoeken van het mogelijk geheel anders organiseren van internationaal treinvervoer zorgt voor onduidelijkheid en onzekerheid en zet daarmee de ambities voor de internationale bereikbaarheid van Nederland onder druk.
Eisen voor de toekomst
Het kabinet verwacht dat onze prestaties verder omhooggaan, zoals het nog beter op tijd rijden van de treinen en betere reisinformatie en tijdig en slim blijven inspelen op de reizigersaantallen en nieuwe ontwikkelingen. Dat is ook onze ambitie, maar tegelijkertijd heeft de financiële positie van NS juist nu aandacht nodig om Nederland ook in de toekomst duurzaam en betaalbaar bereikbaar te houden. Daarnaast worden alle vervoerders die rijden onder een concessie wettelijk verplicht gegevens te verstrekken over het gebruik van het OV. Vanwege de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) zal dat volledig geanonimiseerd en niet tot personen herleidbaar gebeuren.