Abellio is opgericht om NS voor te bereiden op de liberalisering van de Europese spoormarkt en te helpen haar doelstellingen in Nederland te realiseren.
De huidige focus van Abellio ligt op het bieden van betrouwbare diensten aan de reizigers in het VK en Duitsland, waarvan uiteindelijk ook de Nederlandse reiziger moet profiteren, bijvoorbeeld door de verbetering van grensoverschrijdende verbindingen en een duurzaam rendement op geïnvesteerd kapitaal te behalen, waarbij risico's worden beheerd via een gediversifieerde portefeuille en investeringen binnen het door NS gereserveerde risicokapitaal blijven. Dit was in 2020 een uitdagende doelstelling.
Het is momenteel echter lastig opereren op de spoormarkten in het VK en Duitsland. In het VK staat een herstructurering van de nationale spoorsector op stapel om spoor en trein beter op elkaar af te stemmen met het oog op het behalen van toekomstige klimaatdoelen en een terugkeer naar groei in mobiliteit. De coronapandemie heeft het openbaar vervoer in 2020 ernstig ontwricht en zal naar verwachting het reisgedrag op de langere termijn beïnvloeden. Willen onze bestaande contracten winstgevend blijven, dan zullen we met de concessieverleners overeenstemming moeten bereiken over compensatie voor de uitdagingen waarvoor de vervoerders (Train Operating Companies - "TOC's") zich gesteld zien en waarop zij geen invloed hebben. In het VK worden overeenkomsten voor reizigersvervoer per spoor aanbesteed als netto-contracten, wat inhoudt dat het risico van de reizigersopbrengsten voor rekening van de vervoerder komt en dat eventuele ontvangen subsidies worden berekend op basis van de kosten na aftrek van de inkomsten. In 2020 is voor de meeste spoorovereenkomsten in het VK via een tijdelijke noodovereenkomst compensatie geboden voor het verlies aan reizigersopbrengsten door de coronapandemie. In Duitsland worden de meeste overeenkomsten voor reizigersvervoer per spoor aanbesteed als bruto-contracten, wat inhoudt dat het risico van reizigersopbrengsten voor rekening van de aanbestedende OV-autoriteit (Public Transport Authority - “PTA”) komt en dat eventuele ontvangen subsidies op de brutokosten van het contract zijn gebaseerd. Daardoor is het directe effect van de coronacrisis op de Duitse contracten beperkt tot gewijzigde dienstregelingen en aanvullende veiligheids- en reinigingsmaatregelen. De Duitse overheid heeft aangegeven de aanvullende kosten gerelateerd aan de pandemie te compenseren en Abellio heeft de eerste vergoedingen van de PTA’s ontvangen in 2020.
In 2020 is Abellio binnen het kader voor risicokapitaal gebleven dat in 2016 is overeengekomen tussen het Nederlandse ministerie van Financiën en NS. Binnen dit kader kunnen NS en haar dochterbedrijf Abellio buitenlandse activiteiten ontwikkelen. In het kader wordt bepaald hoeveel risicokapitaal in het VK en Duitsland kan worden geïnvesteerd. Buitenlandse concessies brengen, evenals de Nederlandse activiteiten, (financiële) risico's met zich mee. Het kader houdt in de kern in dat er een bovengrens is gesteld aan het risicokapitaal dat NS, als moederbedrijf van Abellio, mag toewijzen aan haar buitenlandse activiteiten via Abellio. Deze grens ligt op € 500 miljoen voor geïnvesteerd kapitaal (NS-belang in Abellio) en garantstellingen. Er geldt een aanvullende limiet van € 500 miljoen voor de contracten in het VK voor specifieke garanties van het moederbedrijf (Parent Company Support - “PCS”) die de concessieverlener in het VK vereist van de uiteindelijke aandeelhouder. Deze garanties kunnen worden beschouwd als een voorwaardelijke kapitaalstorting die kan worden opgenomen als achtergestelde aandeelhouderslening met als doel de activiteiten van de concessie te ondersteunen en te kunnen voldoen aan de vereiste liquiditeitsratio’s. Aan het begin van een concessie zijn geen kapitaalstortingen of investeringen in eigen vermogen vereist. De aandeelhoudersleningen ten behoeve van investeringen tijdens de concessie zijn relatief beperkt, omdat de investeringen in rollend materieel gedurende de looptijd van het contract via leasetransacties worden gefinancierd. De in 2020 gemaakte verliezen hebben geleid tot een lager eigen vermogen van Abellio, terwijl de daling van het Britse pond van € 1,18 op 31 december 2019 naar € 1,12 op 31 december 2020 heeft gezorgd voor een lagere waarde van de verstrekte garanties omgerekend in euro’s.
Risicokapitaal Abellio | 2020 | 2019 |
(in miljoen €) | ||
Eigen vermogen toerekenbaar aan NS* | 42 | 334 |
Garanties verstrekt door NS | 71 | 84 |
Aangesproken garanties (NS-deel) | 20 | 21 |
Totaal eigen vermogen en garanties | 113 | 418 |
Totaal PCS-garanties verstrekt door NS | 455 | 480 |
Aangesproken PCS-garanties (NS-deel) | 85 | 89 |
Totaal risicokapitaal | 568 | 898 |
Waarvan aangesproken | 105 | 110 |
Waarvan gereserveerd via kapitaalverhoging | 240 | - |
*De totale netto-investering in geld van NS in Abellio bedraagt € 175 miljoen per 31 december 2020, bestaande uit kapitaalstortingen van € 249 miljoen gecompenseerd door € 74 miljoen aan ontvangen dividenden. Daarnaast is een kapitaalverhoging van € 240 miljoen begrepen in het eigen vermogen per 31 december 2020 en in het aangesproken risicokapitaal, hoewel de kapitaalstorting daarvoor nog niet heeft plaatsgevonden.