Om koploper te blijven als aanbieder van duurzame mobiliteit, heeft NS zich als doel gesteld om in 2040 fossielvrij te zijn. Dit zijn we zodra we op elk moment groene energie kunnen gebruiken zonder afhankelijk te hoeven zijn van energie uit fossiele brandstoffen op de momenten dat het niet waait of de zon niet schijnt. Om dit te realiseren, richten we ons op de uitgangspunten zoveel mogelijk energie besparen, gronden en gebouwen inzetten voor duurzame opwek. Het merendeel aan energievraag kopen we echter fossielvrij in.
CO2-uitstoot naar nul: klimaatneutraal
NS is een van de grootste elektriciteitsverbruikers in Nederland. 90% van deze energie gebruiken we voor het laten rijden van treinen en 10% voor stations, kantoren en werkplaatsen. Sinds 2017 bieden we klimaatneutraal treinvervoer aan. We hebben dit bereikt door voor onze treinen op jaarbasis net zo veel nieuwe groene stroom van windparken in te kopen als dat we verbruiken. Sinds 2019 wil NS het treinvervangend busvervoer klimaatneutraal uitvoeren door hernieuwbare brandstof op basis van afval- en reststromen. Het treinvervangend busvervoer dat in 2020 voor NS heeft gereden, is volledig klimaatneutraal uitgevoerd. Daarnaast zou in 2020 nog een tekort vanuit 2019 (11%) dat door enkele aanloopproblemen was ontstaan, worden ingelopen. Als gevolg van de coronamaatregelen is in de touringcar-sector de vraag in 2020 voor een zeer groot deel weggevallen waardoor een deel van deze 11% is goedgemaakt. Het laatste deel zal in 2021 worden ingelopen. Ook voor gebouwen wordt op jaarbasis net zo veel groene stroom ingekocht als dat er verbruikt wordt. Sinds 2020 kopen we het gas voor onze gebouwen volledig groen in. NS stootte daarmee in 2020 geen directe emissies (scope 1) meer uit. De indirecte CO2-emissies (scope 2) als gevolg van het verbruik van warmte voor gebouwen was 0,4 kiloton (0,6 in 2019). Aan het begin van de concessie in 2014 waren de CO2-emissies 77 kiloton (scope 1) en 487 kiloton (scope2). Ten opzichte van 2015 hebben we in 2020 ruim 0,6 megaton CO2-uitstoot voorkomen door energie te besparen en onze energie groen in te kopen. Sinds het begin van de concessie hebben we tot en met 2020 in totaal 2,7 megaton CO2- uitstoot voorkomen.
Energie besparen
Om energie-efficiënter te worden, heeft NS de afgelopen jaren maatregelen genomen.
-
Bij het vervangen en vernieuwen van materieel is onder andere gestuurd op energie-efficiëntie
-
De bezettingsgraad van de treinen en de gebouwen is verbeterd
-
In samenwerking met huurders op het station zijn energiebesparende maatregelen genomen
-
Machinisten en conducteurs hebben technische hulpmiddelen voor energiezuinig rijden.
Deze maatregelen tezamen hebben erin geresulteerd dat NS eind 2019 30,8% energie-efficiënter was ten opzichte van 2005. Doordat we enkele maanden met vrijwel lege treinen reden, nam het energieverbruik per reizigerskilometer toe. In 2020 is voor reizen bij NS gemiddeld 141,3 Wh energie per reizigerskilometer gebruikt (2019: 67,7 Wh/rkm). Daarmee voldeden we niet aan de doelstelling voor efficiencyverbetering van 2% per jaar.
Het totale energieverbruik van NS in 2020 is lager dan in 2019. NS verbruikt elektriciteit 1.198 GWh, diesel (2,03 miljoen liter), warmte (24,8 TJ) en gas (5,6 miljoen m3) voor de treinen, bussen, stations, werkplaatsen en kantoren. Omgerekend naar GWh is dit in totaal 1.275 GWh energie. Daarvan is 1.268 GWh groen. Met onze Warmte Koude Opslag wekken we op 6 stations het equivalent van 17 GWh aan warmte en koude op.
Duurzame opwek
NS levert een bijdrage aan de energietransitie door gebouwen en grond in te zetten voor duurzame opwek. Zo hebben we in Amsterdam grond beschikbaar gesteld voor de realisatie van windpark Nieuwe Hemweg. Dit park is in 2020 gebouwd en wordt in 2021 operationeel, met een opgesteld vermogen van 13,2 MW. Verder werken we aan een solarcarport op het P+R-terrein van station Culemborg en hebben we het energielabel van de kantoren in Utrecht samen met eigenaar ASR Real Estate verbeterd van D naar A.
Inkoop fossielvrije energie
NS wil op elk uur van de dag gebruikmaken van duurzame energie zonder terug te hoeven vallen op fossiele energie. Op dit moment zijn we in circa 40% van de uren dat treinen rijden, afhankelijk van fossiele back-upcapaciteit. NS is aan de slag om dit percentage door middel van vraagsturing, opweksturing en opslag te verlagen. Met energiepartner Eneco hebben we in 2020 onderzocht welke maatregelen hiervoor het meest kansrijk zijn. We gaan een proefproject doen met zonne-energie om vast te stellen wat dat bijdraagt aan onze ambitie om fossielvrij te rijden.