De wereld verandert in hoog tempo. Het coronavirus zorgt ervoor dat sommige ontwikkelingen juist sneller gaan en andere vertragen. Vanwege de grote onzekerheden is het lastig om voorspellingen te doen. Het monitoren van deze ontwikkelingen is de komende tijd daarom extra belangrijk.
Verstedelijking, nieuwbouw en regionaal maatwerk
Voor de uitbraak van het coronavirus was de verwachting dat in 2030 in de meeste Nederlandse gemeenten een woningtekort zou zijn, met name in de grote steden. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) is de woningmarkt tot nu toe beperkt geraakt door de corona-uitbraak. Hoewel de vraag naar woningen volgens het CPB tijdelijk daalt, blijven de economische gevolgen voor de woningmarkt gering en blijft de woningschaarste groot. Richting 2035 wordt geen daling in de vraag naar woningen verwacht.
De grote woningbouwopgave gaat hand in hand met een ruimtelijke opgave en een visie op mobiliteit. Zo wordt bij gebiedsontwikkeling ook gekeken naar mobiliteit zodat nieuwe wijken bereikbaar zijn. Naast verstedelijking, die zorgt voor sterke reizigersgroei in stedelijke gebieden, was afgelopen jaren sprake van krimp in dunbevolkte gebieden. Hierdoor was het in deze regionale gebieden moeilijk het niveau van het openbaar vervoer in stand te houden. Door corona zien we een tegenbeweging, waarin mensen meer behoefte hebben om te wonen in een ruimtelijke omgeving. Los van de beperkte impact door de kleine schaal van deze beweging, is het de vraag of dit een blijvende trend is. We houden dit nauwlettend in de gaten, met name om beter inzicht te krijgen in de regionale vervoersvraag en -behoeften. De sterke reizigersgroei in stedelijke gebieden in combinatie met krimp in dunbevolkte gebieden kan het huidige OV-systeem verder onder druk zetten. Omdat ontwikkelingen per regio sterk verschillen, zijn maatwerkoplossingen nodig.
Toenemend belang van duurzame mobiliteit
Klimaatverandering staat hoog op de agenda. Van Klimaatakkoord tot de Europese Green Deal: duurzaamheid raakt verweven in alles wat we doen en in de eisen die EU, overheid en maatschappij stellen aan onze dienstverlening, producten en materieel. Daarmee verandert de maatschappelijke behoefte voor reizen: liever duurzamer vervoer per spoor dan vliegen of met de auto. Het CPB verwacht een versnelling van duurzame mobiliteit.3 De trein is onderdeel van de oplossing voor het klimaatprobleem, zowel nationaal als internationaal. De trein wordt bij NS zelfs voor 100% elektrisch aangedreven. De energie van NS-treinen wordt volledig uit wind opgewekt. Daarmee draagt NS bij aan een duurzame maatschappij. Voor de verdere toekomst is het belangrijk om ook ontwikkelingen als zelfrijdend, elektrisch deelvervoer te blijven volgen. Deze kunnen een mooie aanvulling zijn om Nederland duurzaam bereikbaar te houden, ook op plekken waar de trein nog niet rijdt.
Veranderende wensen van de reiziger
De wereld verandert, dus ook de wensen van reizigers. We willen snel en gemakkelijk naar alle delen van het land reizen. Nederland heeft behoefte aan een integraal mobiliteitssysteem met een sterk OV. Een belangrijke sleutel daarvoor ligt in een snellere en gemakkelijkere deur-tot-deurreis en betere internationale ontsluiting van Nederland.
We plannen onze reis bijna altijd digitaal. En het bezit van een eigen auto of fiets wordt minder vanzelfsprekend, zeker voor jongeren in steden. Beschikbaarheid van het vervoermiddel en gemak staan centraal. De reiziger wil voor elke reis een passend vervoermiddel kiezen. Alle vormen van mobiliteit zijn straks zowel fysiek als digitaal met elkaar verbonden om de beste keuze te kunnen maken in de deur-tot-deurreis: Mobility-as-a-Service (MaaS). Deelfiets-concepten zoals de OV-fiets zijn niet meer uit het straatbeeld weg te denken en ook andere aanbieders als Swapfiets, Felyx (elektrische scooters) of deelauto-concepten als SnappCar of Greenwheels jagen deze verandering aan.
NS werkt hier, waar mogelijk samen met partners hard aan. Dat doen we door onder meer aansluitingen tussen verschillende vervoersmodaliteiten zowel fysiek als digitaal te optimaliseren en het voor-en natransport te verbeteren. Onder andere door een platform te ontwikkelen waar we modaliteiten samenbrengen en onze NS-app te verbeteren met een steeds betere reisplannerenreisinformatie.
Technologische ontwikkelingen
Om onze ambities voor een veilig, duurzaam, betrouwbaar en slim OV en mobiliteit waar te maken, zijn technologische ontwikkelingen cruciaal. Gezien de toekomstige mobiliteitsverwachting en duurzaamheidsdoelstellingen, blijft NS ook in deze crisisperiode samen met partners inzetten op innovatie om het spoor en de NS-organisatie klaar te maken voor de toekomst. Zo maken technische innovaties het mogelijk dat we meer treinen kunnen rijden, de veiligheid kunnen verbeteren en de halteringen en daarmee reistijd kunnen verkorten, waardoor we een beter aanbod creëren voor de reiziger. Toekomstbeeld OV (TBOV) 4 benoemt de noodzaak voor innovaties in digitalisering en technologische systeemsprongen zoals Automatic Train Operation (ATO) en European Rail Traffic Management System (ERTMS).5 Ook trends als Artificial Intelligence en Internet of Things in combinatie met de steeds grotere hoeveelheid en diversiteit aan data, kunnen onze dienstverlening en aanbod in de toekomst verbeteren en bijdragen aan een drempelloze deur-tot-deurreis. Het coronavirus versnelt de digitalisering en technologische ontwikkelingen en dat biedt kansen.