De coronacrisis heeft NS hard geraakt: operationeel en financieel. We kregen te maken met een dramatische teruggang in het aantal reizigers en daarmee in het gebruik van onze deur-tot-deurdiensten en de winkels en services op het station. Als OV-sector namen we tal van maatregelen om reizen veilig en betrouwbaar te houden, voor onze reizigers en medewerkers. Eén doel blijft sinds het begin van de pandemie voor ons voorop staan: Nederland in beweging houden.
Dienstregeling: snel aanpassen
In maart, tijdens de eerste dagen van de coronacrisis, hebben we in recordtijd een basisdienstregeling ontwikkeld. Met deze speciale basisdienstregeling reden we in heel Nederland op alle stations twee keer per uur in beide richtingen een trein. Zo konden dokters en verpleegkundigen en alle andere Nederlanders in cruciale beroepsgroepen met de trein naar hun werk blijven gaan. Tegelijkertijd bood een uitgedunde dienstregeling meer ruimte om bij ziekte, of als collega’s thuisblijven vanwege corona-symptomen, toch voldoende medewerkers beschikbaar te hebben voor de treindienst.
Vanaf begin juni hebben we, binnen de geldende coronamaatregelen, steeds opgeschaald wanneer dat nodig was. Met ingang van 19 oktober zijn we de dienstregeling weer stapsgewijs gaan afschalen tot 90% van de normale omvang. NS heeft eind augustus samen met andere OV-bedrijven, gemeenten en provincies afspraken gemaakt met universiteiten, hbo- en mbo-instellingen en middelbare scholen om leerlingen en studenten gespreid te laten reizen. De afspraken gelden tot augustus 2021.
Internationale treinreizen
Vanaf medio maart gingen ook de internationale treindiensten vanuit Nederland naar Duitsland, België, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland naar een zeer beperkte dienstregeling. Deze was, net als bij NS in het binnenland, gericht op reizigers in vitale beroepen en op repatriëring. NS is in deze periode 16 keer per dag blijven rijden tussen Rotterdam en Antwerpen v.v. en 4 keer per dag tussen Amsterdam en Frankfurt v.v. waarvan 1 keer door naar Basel v.v. Vanaf begin juni is de internationale dienstregeling weer opgestart en rijden de IC Brussel, IC Berlijn en ICE weer volledig, net als de regionaal grensoverschrijdende verbindingen naar België. Thalys en Eurostar reden eens per dag naar Parijs en Londen. De planning is verder op te schalen in 2021. Het aantal verkochte tickets Thalys (-75%) en Eurostar (- 85%) bleven ver achter ten opzichte van voor de pandemie. Eurostar en Thalys hebben financieel zwaar te lijden onder de voortdurende coronacrisis waardoor het reizigersaanbod zwaar onder druk is komen te staan.
Reizigers: van reizen ontmoedigen tot terugwinnen
In de eerste maanden van de coronacrisis moesten we doen wat een vervoerder als laatste wil: reizigers vragen niet te reizen, tenzij noodzakelijk. De overheid riep mensen op om thuis te werken, scholen, universiteiten en hogescholen gingen dicht en ook uitstapjes waren vanaf half maart ongewenst.
Vanaf het begin is NS coulant omgegaan met verzoeken van zowel zakelijke reizigers als consumenten om abonnementen voortijdig te beëindigen, te pauzeren of te wijzigen. Vervoerbewijzen die treinreizen aantrekkelijker maken zoals de samenreiskorting en keuzedagen heeft NS tijdelijk stilgezet om drukte in de trein te voorkomen.
Op 11 november heeft NS de Treinwijzer geïntroduceerd. Door online hun reis aan te melden krijgen reizigers meer inzicht in de verwachte drukte in de trein en krijgen ze een seintje als de trein drukker lijkt te worden of uitvalt. Met de Treinwijzer kunnen reizigers bepalen welke trein ze het beste kunnen nemen om drukte te vermijden.
Onderzoek: minder reizen na corona
NS en de TU Delft hebben vanaf april 2020 vier keer onderzoek gedaan onder het NS Panel. Uit het onderzoek van december onder 23.202 reizigers blijkt dat na de coronacrisis één op de zes reizigers verwacht minder met de trein te reizen. Reizigers verwachten meer thuis te gaan werken of hebben inmiddels een alternatief vervoermiddel zoals een auto aangeschaft. Forensen denken na de coronacrisis gemiddeld drie dagen per week naar het werk te gaan. Acht procent van de ondervraagde forensen denkt helemaal niet meer naar het werk te reizen. Mensen die voor hun werk met de trein reizen, vormen de helft van onze totale inkomsten. Als deze groep één dag per week gaat thuiswerken, dan betekent dat meteen tien procent minder omzet voor NS. Zo’n 75 procent van de ondervraagde recreatieve reizigers verwacht na de crisis het oude reisgedrag weer op te pakken.
Onder forensen lijken vooral de dinsdag en donderdag straks populair om naar het werk te reizen. Voor NS vormt het een uitdaging om te voorkomen dat er te drukke spitsdagen ontstaan. We vinden het daarom belangrijk om met bedrijven, scholen en andere organisaties afspraken te maken over dagen waarop men naar school en kantoor reist.